Apteczka w zakładzie pracy

Co powinna zawierać apteczka do udzielania pierwszej pomocy? Ile apteczek powinno być w zakładzie? Kto może obsługiwać apteczkę oraz kto powinien ją uzupełniać? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź poniżej.


Podstawa prawna:

W Kodeksie Pracy znajdziemy informację, że pracodawca ma obowiązek zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników (art. 209 ind. 1 § 1). 

Drugi akt prawny, który porusza temat apteczki to rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów BHP.  Znajdziemy w nim zapis, że pracodawca musi zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. 

Przepisy wskazują co konkretnie powinno składać się na wspomniany system pierwszej pomocy. Są to:

  • Punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze względu na ostre działanie toksyczne.
  • Apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

Ile apteczek powinno być w zakładzie pracy?

Przepisy nie precyzują dokładnie ile apteczek powinno być w zakładzie. Zgodnie z przepisami, decyzję o liczbie apteczek w zakładzie oraz o ich usytuowaniu podejmuje się w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. Należy wziąc pod uwagę specyfikę zakładu, częstość występowania wypadków przy pracy i liczbę zatrudnionych pracowników. Każdy pracownik powinien mieć zapewniony swobodny dostęp do apteczki pierwszej pomocy.

Obsługa punktów i apteczek, na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy. 

Co powinno znajdować się w apteczce pierwszej pomocy?

Wyposażenie apteczki powinno zostać skonsultowane z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.  Przyjmuje się, że w apteczce nie powinno być leków. Przepisy prawne wprost nie zakazują wyposażenia apteczek w leki, jednak wynika to z ogólnie idącej ostrożności. Trzeba mieć świadomość, że podanie komuś leku może powodować dodatkowe zagrożenia.  Może okazać się, że osoba podająca lek wyrządzi w ten sposób więcej szkody niż pożytku. Poszkodowany może być uczulony na jakiś składnik leku, albo lek może wejść w interakcję z innymi lekami, które zażywa poszkodowany, a osoba udzielająca pomocy o tym nie wie. Warto rozważyć tę kwestię i zadać sobie pytanie: czy te leki naprawdę są takie niezbędne w apteczce?

Coraz rzadziej w apteczkach można znaleźć wodę utlenioną, która została zastąpiona przed inne środki dezynfekujące. Wynika to przede wszytskim, z krótkie daty przydatnośc do użycia wody utlenionej. Dodatkowo od pewnego czasu, lekarze nie zalecają przemywania ran wodą utlenioną. Zdarza się, szczególnie podczas audytów systemowych, że audytorzy trafiają na niezdatną do użycia wodę utlenioną podczas audytowania apteczek.

Istnieje jeszcze jeden problem związany z wodą utlenioną, czego na ogół pracownicy nie są świadomi. Buteleczka wody utlenionej, która została otwarta, nie nadaje się do ponownego użytku. Zatem użycie nawet niewielkiej ilości wody utlenionej powoduje, że pozostała jej część nie powinna już trafiać z powrotem do apteczki. Warto zastapić wodę utlenioną innym środkiem odkarzającym z długim terminem przydatności lub gazikami odkarzającymi, które są oddzielnie pakowane po 1 szt. 

Na rynku sa ogólnie dostepne apteczki z wyposażeniem zgodnym z normą DIN 13164. W Polsce nie ma obowiązku stosowania tej normy, jednak nie ma też przeciwskazań aby takie apteczki stosować. Zgodnie z tą normą w apteczce powinny znajdować się takie środki jak: 

- plaster z opatrunkiem 6 x 10cm (8szt)
- plaster na szpulce 5m x 2,5cm (1szt)
- zestaw plastrów (10szt małych i 10szt różnych)
- bandaż elastyczny 4m x 6cm (3szt)
- bandaż elastyczny 4m x 8cm (3szt)
- rękawiczki winylowe (2 pary)
- chusta opatrunkowa 60 x 80cm (1szt)
- chusta opatrunkowa 60 x 40cm (1szt)
- chusta z flizeliny 20cm x 30cm (10szt)
- bandaż z kompresem (opatrunek indywidualny) 8 x 10cm (3szt)
- bandaż z kompresem (opatrunek indywidualny) 10 x 12cm (2szt)
- kompres gazowy 10 x 10cm (6szt)
- kompres na oko 5 x 7,5cm (2szt)
- chusta trójkątna 96cm x 96cm x 136cm (1szt)
- opaska siatkowa 4m rozmiar 2 (1szt)
- koc termiczny 160cm x 210cm (1szt)
- nożyczki 19,5cm (1szt)
- worek foliowy (2szt)
- instrukcja udzielania pierwszej pomocy

- aparat do sztucznego oddychania

Jak powinien zostać zorganizowany punkt do udzielania pierwszej pomocy?

Apteczka do udzielania pierwszej pomocy powinna znajdować się w miejscu ogólnodostępnym dla pracowników. Należy ją oznakować zgodnie z Polską Normą. Oznakowanie to zostało ustalone w normie PN-EN ISO 7010 i obowiązuje w całej Unii Europejskiej. Jest to biały krzyż na zielonym tle. 

Obok apteczki należy umieścić instrukcję udzielania pierwszej pomocy oraz instrukcję obsługi punktu aptecznego. Dodatkowo w widocznym miejscu należy umieścić wykaz osób przeszkolonych z zasad udzielania pierwszej pomocy i obsługi punktów aptecznych. Należy wyznaczyć osobę, która regularnie będzie uzupełniała apteczki. 

Punkt do udzielania pierwszej pomocy może zostać wyposażony w dodatkowy sprzęt w zależności od zagrożeń występujących na stanowiskach pracy np. płuczki do oczu, nosze ratownicze a także defibrylator AED. Ważne jest aby pracownicy potrafili w sposób prawidłowy używać dostepnych środków do udzielania pierwszej pomocy.